Müjde Ar’ı yeniden izlemek güzeldi; ekranlarda uzun zamandır göremediğimiz değerli sanatçı, yeni bir karakterle sessizce, hep oradaymış gibi özlemle belirdi. İstanbul Ansiklopedisi, Zehra’nın mimarlık öğrencisi gözlerinden şehre bakarken hem belleğe hem de mekâna dokunuyor. Reşat Ekrem Koçu’ya saygıyla bir selam duruşu bu; ama bu selam, nostaljiden çok, hafızayı mimari bir yaklaşımla yeniden kurma çabasıyla anlam kazanıyor. Dizi, ansiklopediden hareketle geçmişin izlerini sadece anlatmakla kalmıyor; onu yeniden yapılandırıyor, katman katman örüyor ve kent dokusuna ustalıkla işliyor.
Mimarlık terimleri yavaş yavaş karakterlere dönüşüyor: cephe, yükseklik, boşluk ve kütle artık duyguların taşıyıcısı haline geliyor. İnsan ölçeği, bir binanın cephesinden sokağa yansıyor; ancak bu ölçek, insanın bencilliğinin derinliklerinde kayboluyor. İstanbul artık sadece bir mekân değil; insanın ölçüsüzlüğüyle şekillenen, parçalanmış ve kimi zaman sınırları belirsiz bir yabancılaşma alanı.
Bencillikler senfonisi devam ediyor. Zehra’nın kimlik arayışı, Nesrin’in merhamet sınırlarında asılı kalıyor. Evde gerilen yalnızca ilişkiler değil; sessizlikle çoğalan, duvarlara sinen bir yalnızlık duygusu. Dışarıda dev bir şehir, içeride yankılanan iç sesler... Günümüzün yeni modası olan, yüzeysel işlenişi ve sömürüye açık seküler-muhafazakâr çatışması İstanbul Ansiklopedisi'nde biraz daha içten, biraz daha derin.
İnsan ne çok şey istiyor; çoğu zaman haksızken bile kendini haklı bularak. İstanbul Ansiklopedisi, şehri anlatırken aslında insanı tarif ediyor. Yokuşlarıyla, çıkmaz sokaklarıyla, camileriyle, müzeleriyle, fenerleriyle, rıhtımları ve meyhaneleriyle bunu yapıyor. Ardından görünmez sınırları, suskun çatışmaları, içe akan nehirleriyle insanın iç dünyasına uzanıyor. Böylece dizi, yalnızca bir şehir anlatısı değil; hissi bir İstanbul ansiklopedisine dönüşüyor.
