Henüz paylaşacak bir şeyin olmadığı, bir çıkar kırıntısının insanlığı bulandırmadığı güzel anlarda; ben, ben, ben diye insanı ele geçirmeden az önce, içimizdeki hayvan. Ve o hayvan tepinmeye başlamadan, huzur içinde ayakta duran insanlık kısa bir zafer yaşar; herkes uzlaşır asgari müşterekte.
Asgari müşterek istemekle bulunur; Yakınlık niyetle, çatışma hesapla kurulur. Niyet varsa, insanlar bir anda yakınlaşır. Bir bakış anlatır her şeyi, bir dokunuş derinleştirir güveni. Ama sonra çıkar çatışmaları girer araya. Küçük hesaplar büyür, menfaatlere yol olur, yürünür. Adına birey deriz, prensip deriz, “ben, ben, ben” diye geçiştiririz. Oysa mesele ne gelenektir ne de eğitim meselesi. Mesele, kişinin kendini merkeze koyup başkalarını uzağa itmesidir. Çıkarlarından uzağa; Ali kıran, baş kesen makamında...
Büyüklenmede kendini aşıp küçük dağları yaratanlar, kendini beğenmişlikte rakipsiz olanlar. İçten pazarlıkta uçsuz bucaksız bir bozkırda at koşturanlar. Yaralı parmağa işemeyecek kadar hayırsızlar ve kımıl zararlıları. İş lafa geldiğinde, ne güzel buluşmalar yaşanır asgari müşterekte. Hak, hukuk, etik değerler, duygular, empati... Ne kadar ortak nokta varsa insan olma kapısında. Ne kadar ihtiyaç varsa, bireyselliğin bencillikle birbirine karıştığı sularda, tüm günahlar vücut bulur insanda. Sonra? Sonrası adli vaka. Adaletin Serengeti’de yerini bulduğu vakalar. Haklı olmanın hiçbir kıymeti harbiyesinin olmadığı, insanlıktan uzak kapışmalar.
Haklı sözcüğünün kökeni, Arapça hakk kelimesine dayanır. Bu kelime; yasaya, hakikate veya erdeme uygun olma, doğruluk, hakikat, yasallık gibi anlamlar taşır. İbranicede benzer kök olan hukkā, “taşa veya metale oyulmuş şey, yasa, ferman, kural” anlamında kullanılır.
Hak, ek alıp sıfata büründüğünde ‘haklı’ olur: Doğruya ve adalete işaret eder görünür. Oysa bu, çoğu zaman sessizce çekilmiş bir sınır çizgisidir; herkes yerini bilsin diyedir. Gerçeğe gelince… O, kimsenin işine gelmeyen başka bir hikayedir.
